قیزیل قلم آذر Qizil Qelem

خوی – ترکستان ایراندکتر محمدرضا باغبان کریمیچکیده:خوی در کتاب نزهه‌القلوب به عنوان ترکستانِ ایران معرفی شده است. مستوفی (680 – 750 ه. ق.) مورخ و جغرافی‌دان قرن هشتم هجری دارای سه کتاب معتبر در تاریخ، جغرافی و شعر است. او ضمن سخن از مردم خوی، آنان را زیبا روی و سفید چهره دانسته و این شهر را ترکستانةِ ایران خوانده است. البته او می‌نویسد که خوی را ترکستان ایران خوانند، این گفته نشان می‌دهد که آوازه ترکستان بودن شهر خوی از طرف او نیست، بلکه این آوازه در اکناف گسترده بوده است و او تنها بدان اشاره کرده است. زیرا با اندک تورقی در تاریخ پر افتخار این شهر، علاوه بر زیبایی چهره و اخلاق مردمان خوی، در آن مقطع تاریخی شخصیت‌های برجسته‌­ای در این شهر می‌زیسته و فرهنگ و ادبیاتی غنی به زبان ترکی نیز در این شهر ساری و جاری بوده است. بی‌تردید خوی، بخشی از جغرافیا، فرهنگ و ادب آذربایجان بوده و زیبایی ترکان زبانزد مردم عالم بوده و این وصف در تمام ادبیات ایران از جمله ادبیات فارسی نیز معروف و مشهور است. می‌دانیم که مستوفی در آثارش همواره تلاش داشته است زبان مردم اقصا نقاط ایران را پهلوی (!) جلوه دهد. در این مقاله اشاره‌ای کوتاه به غنای ادبیات ترکی در آذربایجان به‌یژه شهر خوی خواهیم داشت تا دلیل لقب ترکستان ایران برای شهر خوی را توضیح داده باشد.کلید واژه­ها: شهر خوی، ترکستان ایران، نزهه القلوب، زبان و ادبیات ترکی، سده‌ی هفتم.مقدمهشهر خوی یکی از زیباترین شهرهای آذربایجان است که در طول تاریخ پر آشوب خود، همواره سربلند از آزمون تاریخ بیرون آمده و هزاران عالم، محقق، هنرمند، خردمند و اندیشه­‌ورز، شاعر، و . . . به جامعه­ فرهنگی کشورمان تحویل داده است. خوی را شهر "دارالمؤمنین" لقب داده‌­اند، زیرا در طول قیزیل قلم آذر Qizil Qelem...

در دفاع از زبان فارسی: در برابر ترویج جهل بی‌مهابا بایستیم ابلهی عقده‌ای و بیمار به نام حمید احمدی که تابلوی استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران و نظریه‌پرداز را بالای سر خود قرار داده و مرشد عده‌ای بیمارتر و بی‌سوادتر از خود به‌نام ایرانشهری‌ها شده، از «کارزار شریرانه» علیه زبان فارسی می‌گوید. اما جرات ندارد این کارزار را توصیف کند که ما هم آن را ببینیم. سوادی هم ندارد که لااقل برای آن ابعاد و تبعاتی سیاسی (political applications) بچیند که این حد مهمل نگوید. او یک روضه‌خوان است و ما موظفیم در برابر ترویج جهل بی‌مهابا بایستیم. آن‌هم وقتی با شناسه قدیمی‌ترین دانشگاه در ایران، چنین رواجی از جهل و عقده‌گشایی را شاهدیم. ۱) به متن توجه کنید؛ بسیار خوب، امروز روز زبان مادری است و ما فارس‌ها می‌خواهیم درباره زبان خود حرف بزنیم. چرا با این همه عقده و کینه و دشمن‌پنداری (به شیوه ...) شروع می‌کنید؟ چرا با کلامی مهربان و مثبت درباره زبان فارسی حرف نمی‌زنید؟ چرا باید متنی که دانشگاه تهران منتشر می‌کند ـ تک تک کلماتش ـ بیمارگونه باشد؟ چرا باید با تحقیر زبان‌های دیگر به نام «زبان‌های قومی و محلی» توام باشد؟ چرا شما ابلهان اصرار دارید زبان فارسی را منفور کنید؟ چگونه می‌توان این زبان را از دست شما نجات داد؟ ۲) استناد به این که روز جهانی زبان مادری از کجا شروع شده، چه چیزی را ثابت می‌کند؟ هر کسی اندکی با علوم انسانی آشنا باشد می‌داند که این گونه ارجاعات به سندهای صوری ـ بجای تعمق در ابعاد سیاسی اجتماعی آن، و مطالعه تحولات آن ـ دست‌وپا زدن از سر بی‌سوادی است. اگر این استنادها مهم باشد، بسیاری از رویدادها و دستاوردهای بین‌المللی امروز در سراسر جهان ، از جمله اکادمیا و المپیک و ماراتن و فلسفه افلاطون قیزیل قلم آذر Qizil Qelem...

ضرورت تشکیل فرهنگستان زبان ترکیدکتر محمدرضا کریمیزبان ترکی دارای قدمت بالایی در سرزمینهای ایران امروزی است. حکومتها و مدنیت بزرگی در تاریخ چون گوتتی ها، هورری ها، آراتتی ها، مانناها و مادها دارای ریشه‌های استوار در این سرزمین بوده‌اند و تمرکز بیشتر این تمدنها آذربایجان بوده است. امروز آثار فراوانی از این تمدن‌ها در حوضه‌های تاریخی، موزه‌های ایران و جهان موجود است. همین اشیا اندکی که در داخل کشورمان مانده است نشان می‌دهد که تمدنی عالی با هنر و ادبیاتی غنی از سده‌های دور و دراز در این سرزمین وجود داشته است. هنوز ستونها و دیوارهای ماننا، کتیبه‌های اورارتو، سنگ‌نوشته‌های اوغوزها و... در آذربایجان موجود است. بر خلاف کسانی که فکر می‌کنند زبان ترکی با سلجوقیان به ایران آمده است – بکذریم از افراد بی‌دانشی که مغولان؟! را آورنده‌ی ز بان ترکی به ایران می‌دانند! – قدمت زبان ترکی به هزاره‌های پیشین برمی‌گردد. کتابهای فراوانی در اوایل ظهور ایلام در ایران به زبان ترکی نوشته شده‌اند که امروز هنوز در موزه‌ها و کتابخانه‌های رسمی کشورمان نگهداری می‌شوند. یکی از صدها نمونه از این دست کتاب عالیقدر "مقدمه الادب" در اواخر قرن پنحم از جاراله زمخشری به سه زبان عربی فارسی و ترکی که برای آموزش زبان عربی برای فارسی زبانان و ترکی زبانان نوشته شده و قرنها در ایران در مکتبخانه‌ها تدریس می‌شده است و دهها نسخه‌ی خطی این اثر در جای جای ایران موجود است. و می‌توان دهها اثر جاودانه‌ای را شمرد که هنوز مورد غفلت عمدی قرار گرفته‌اند.همه‌ی این مقدمه بدان دلیل نوشته شد که نگویند زبان ترکی زبان مهاجمان است بلکه ما اثبات می‌کنیم که زبان ترکی زبان بومی و زبان عامه‌ی مردم ایران بوده است و امروز هم گذشته از استانهای آذربا قیزیل قلم آذر Qizil Qelem...

آنادیلی گونودکتر محمدرضا کریمیاسفند آیی‌نین ایکیسی دونیا آنادیلی گونو تانینیر. ۱۹۵۲جی ایلده بنگلادش‌ده داکا یونیوئرسیته‌سی‌نین اؤیرنجی‌لری اؤز آنادیللری‌نین رسمیتی اوغروندا ۴ شهید وئردیلر؛ ۱۹۵۶جی ایلده دیللری رسمیت تاپدی؛ آنجاق داها گئج اولموشدو و آردیجا ۱۹۷۱ ایلده بنگلادش پاکستاندان آیریلدی. ۱۹۹۹جی ایلده فوروآلین ۲۱ی / اسفند آیی‌نین ایکیسی دونیا آنادیلی گونو اعلان اولدو و ۱۸۸ اؤلکه او جمله‌دن ایران اونا رای وئردی. بوگونو تبریک دئییب، آنادیلی گونونو بیر فورصت ساییر و آنادیلیمیزین حقلرینی سسلنمه‌لی‌ییک. یونسکو هر ایل دیللرین دورومونا گؤره اعلانیه‌لر وئریر و دونیا دیللرینی آراشدیریب راپوتلار وئریر. بو راپورلارا گؤره ایراندا ۸ دیل آرادان گئتمه حالیندادیر. خلج دیلی، قاشقایی دیلی ده بو ۸ دیللر آراسیندا گؤرونور. یونسکو اعلان ائتمیشدیر کی هر بیر دیل مدرسه‌لرده اؤیرنمه سیستمینه داخیل اولماسا، رادیو تلویزیوندا وئرلیشلری اولماسا، آرادان گئتمه حالیندا ساییلیر. بئله اولورسا، ایراندا ۴۰ میلیون تورک دیللی خالقین دیلی ده آرادان گئتمه حالیندادیر. دیل نه دئمکدیر؟ دیل انسانلار آراسیندا آنلاییش ساخلایان بیر آراج ساییلاراق آنلاییش مرکزی، دوشونمه قایناغی و شعور تؤره­دن­دیر. انسانلار دیل وسیله­سی ایله بیر - بیرلرینی آنلاییب، باشا دوشورلر. دیل تفکور قالیبی و دونیانی درک ائتمه وسیله­سی­دیر. دیل­سیز انسان نه دوشونه بیلر و نه ده دونیا ایله باغلانتی قورا بیلر. هر انسانین وارلیغی و کیملییی دیله باغلی­دیر. دونیا بیلگین­لری، اؤزه­للیکله دیل بیلگین­لری هر انسانین دوغال دوشونجه و دویغویا مالیک اولدوقلارینی تکجه آنادیلی ایله مومکون بیلیرلر. چونکی هر انسان آنا دیلی­نی آنا قارنیندا اولارکن اؤیره‌نیر. اوشاق آنا قیزیل قلم آذر Qizil Qelem...

عرش نامه فضل الله نعیمی تبریزیاؤزت:حروفیه 8جی یوزایلده صوفیانه بیر طریقت اولاراق، ایرانین بوتون بؤلگه لرینده - خراساندان باشلاییب بوتون آذربایجان، آنادولو و اورتا دورغودا یاییلیر. حروفیه ادبیاتیندا ایکی دیلده: تورکجه و فارسیجا اثرلر یازیلیر. حروفیه هله ایراندا لازیمی قدر آراشدیریلمامیش و تانینمامیش قالمیشدیر. هله حروفیه شاعیرلری و یازیچیلاری تانینماییب، اثرلری یئرده قالیب، و هله حروفیه دوشونجه­سی، دونیا گؤروشو، فلسفی باخیشی اوزه­رینده کئچه­ری حالدا تانیشلیغیمیز اولموشدور. وطنیمیزین مختلف کتابخانالاریندا حروفیه ادبیاتی حاققیندا آز – چوخ الیازمالار توز آلتیندا قالب و بو کتابلار اونودولموش دورومدادیرلار. ایراندا نئچه – نئچه کتابلاردا حروفیه آیاقلانماسی، تاریخی اولایلاری و حتا دوشونجه­‌سی حاققیندا یازیلمیشدیر؛ آما تاسوفله بونلار تکجه ایکی شخصیتین – فضل الله نعیمی و عمادالدین نسیمی­‌نین تکجه شعرلر دیوانی اساسیندا یازیلمیش و بونا گؤره ده چوخ سطحی، معلوماتسیز و ناقص سؤزلرله یازیلمیشدیر. آنجاق حروفیه ادبیاتی­نین ماتریاللاری الده اولورسا، دوشونجه­‌لری داها یاخشی تانینار، آراشدیریجیلار اونلارا الی-دولو یاناشا بیلرلر. بو مقاله فضل­‌الله نعیمی­نین عرش­نامه کتابینی تانیتدیریر، سونرا همان زماندا عرش نامه بیر تورک شاعیری اولان عامل­اوغلو، تورکجه­‌یه چئویریر و چوخ آلقیشلانیر. دئمک اولار کی عامل­اوغلو حروفیه ادبیاتی­نی آنادولویا آپاران شاعیرلرین باشیندا دایانیر. الینیزده کی مقاله، بو ایکی اثرین تانیتیمی­نی اله گؤتوره رک، الیازما نسخه­لری اساسیندا آراشدیرماغی اؤزونه هدف گؤتورموشدور.آچار سؤزلر: عرش نامه، فضل­‌الله نعیمی، عامل اوغلو، حروفیه، دونیا گؤروشو.فضل­‌الله نعیمی تبریزی­نین یاشاییشیتاریخی قیزیل قلم آذر Qizil Qelem...

شیخ احمد گلشهریچکیده:سده هفتم هجری عصر اوج شکوفایی ادبیات ترکی در آذربایجان است. در این سده، زبان ادبی ترکی عیاربندی شده و زبان ادبی استاندارد می‌شود. در اوج این ادبیات با حضور شاعران بیشماری روبرو هستیم. شاعرانی چون خواجه احمد فقیه، الیاس بابا، حسن اوغلو، خواجه علی خوارزمی، خواجه دهانی، بیرک قوشچو اوغلو، شیاط حمزه، گلشهری، عاشیق پاشا، یونس امره و دهها شاعر بزرگی که هر یک با خلق آثار جاودانه شان در پربار کردن و گسترش همه جانبه ی ادبیات ترکی تلاش کرده‌اند. در این میان گلشهری شاعر بزرگی که اکثر شهرهای ایران و خاورمیانه را گشته و با ادبیات منطقه از جمله تورکی، فارسی و عربی آشناست و تحصیلات عالی داشته است خودنمایی می‌کند. او در تمجید از زبان تورکی هرگز پا پس نکشید و با ترجمه آثاری از زبانهای فارسی و عربی نیز نشان داد که این زبان توانمند و بالنده است. از این دیدگاه گلشهری از رهبران ادبیات ترکی شمرده می‌شود. این مقاله شناخت زندگی و بررسی آثار گلشهری را از طریق کتابخانه‌ای بر عهده می‌گیرد.واژگان کلیدی: گلشهری، ادبیات ترکی آذربایجان، زبان معیار ترکی.مقدمه: گلشهری یکی از برجسته‌ترین سیماهای تاریخ ادبیات ترکی است. او در عرصه‌ی ادبیات صوفیانه دارای آثاری فراموش ناشدنی است. هم به عنوان شاعری که در زمره‌ی شاعران درجه اول و مؤلف بشمار می‌آید و هم بعنوان مترجمی زبردست بهترین آثار ادبیات فارسی و عربی را انتخاب و به زبان ترکی ترجمه کرده و نشان داده است که ظرفیت این زبان تا چه حد بالاست و چه زیبایی‌ها و بالندگی‌هایی را داراست. مهارت گلشهری در ترجمه از هر دو زبان شگفت‌انگیز و حیرت‌آور است و نشان می‌دهد که دارای تحصیلات بسیار بالا و استعداد فراوان در هنر شعر و شاعری است. بنابراین می‌توان گلشه قیزیل قلم آذر Qizil Qelem...

روش شناسی تحقيقپيش­انگاري یا قضاوت ناروا بدون هیچ مبنای علمی Presupposition و جزميّت Radicalism آفتِ نگاه علمي و زبانشناختي است (درآمدي بر معني شناسي، ص10). به این دو آفت عنصر دیگر، تقلیل گرایی Reductionism را می توان افزود. نگرشهای به اصطلاح علمی و در اصل ضدّ حقیقت و ضدّ علمِ نژادپرستانۀ پارس محور حاکم بر ایران در سدۀ اخیر اساساً مبتلا به هر سه معضل روش شناختی یاد شده است و با تمام قوا کوشیده است که با دیدی جزمی، پیش انگارانه و تقلیل گرایانه همۀ داشته های عظیم تاریخی، فرهنگی و تمدّنی تورکان و سایر مللِ غیر عرب ایران، آسیای غربی و خاورمیانه، آسیای میانه (عجم) را با سوء استفاده از واژۀ تورکی و مصادره شدۀ «ایران» به نفع عنصر جعلیِ تاجیک دری زبان (عنصر جعلی فارس زبان ایران) تقلیل، مصادره و تبلیغ کند. و از آن جا که ويتگنشتاين مي گويد: «معني كلمه را جست و جو نكنيد بلكه به دنبال كاربرد آن باشيد» (همان، ص60). در این مقاله بر آن بودیم که نحوۀ کاربرد و شگردهای کاربرد کلمۀ ایران توسّط هژمونی نژادپرست حاکم پانفارس را بر ملت تورک آزربایجان و ملل دیگر ایران با سوء استفاده های هوشمندانه­اش نشان دهیم.ساخت شكني ساده ترين تعريف ساخت شكني (Deconstruction) اين است كه ساخت شكني نقدِ تقابلهاي دوگانۀ سلسله مراتبي است كه ساختار تفكّر غربي را تشكيل داده اند: دورن/ بيرون، روان/ تن، حقيقي / استعاري، گفتار / نوشتار، حضور / غياب، طبيعت / فرهنگ، صورت/ معنا. ساخت شكنيِ يك تقابل، يعني نشان دادن اين كه اين تقابل طبيعي و اجتناب ناپذير نيست بلكه سازه اي است ساختة گفتمانهاي متّكي بر آن تقابل، و نشان دادن اين كه اين تقابل در يك اثر ساخت شكنانه كه مي خواهد آن را پياده كند و از نو بنگارد، باز يك سازه است؛ يعني ا قیزیل قلم آذر Qizil Qelem...

نظريّة پسااستعمارگرايياستعمارگری و نژادپرستی دردها و زخمهای عمیق و طویل المدّتی را در طول زندگی بر روح و روان فرد سرکوب شده و استعمارشده باقی می گذارد. استعمارگران از طریق روشهای نوشتاری و آموزشی و نیز از طریق تولید، ارزش گذاری و اشاعۀ دانش مطلوب، افراد تحت استعمار را متقاعد می سازند که خود و فرهنگ خود، زبان خود، تاریخ خود، نیاکان خود و در مجموع هویّت خود را زشت و منفی ببینند. استعمارگران به استعمارشدگان می آموزند که وضع بردگی، بندگی و حقارت را در وجود خود درونی، کانونی و نهادینه سازند. استعمارگران در حقیقت تصوّر استعمارشده ها از بدنشان، قابلیّتهای ذهنی شان و شیوۀ تفکّرشان را به بردگی می کشانند (ایران و چالش تنوّع، ص59). آنچه را که ما فعّالان ملّی حرکت ملّی آزربایجان جنوبی از «جریان و پروسۀ مانقورت سازی یا مانقورتیسم» توسّط نژادپرستی فارس حاکم بر ایران در صد سال اخیر اراده میکنیم واجد همۀ خصوصیّاتی است که استعمار و نژادپرستی استعماری با استعمارشدگان خود می کند. صد سال است که نژادپرستی فارس حاکم بر ایران یا همان نژادپرستی ایرانی از تمام امکانات حکومتی و دولتی خود، از رسانه ها (رادیو، تلویزیون، سینما، مطبوعات، روزنامه ها، مجلّات و امکانات مجازی و سایتهای اینترنتی و ...) و نیز از آموزش و پرورش، معلّمان و کتابهای درسی (به ویژه کتابهای درسی مربوط به ادبیّات فارسی، تاریخ ایران، و علوم اجتماعی) در تمام سطوح کودکستان، دبستان، مدارس راهنمایی تحصیلی، دبیرستان و دانشگاه به طور خلاصه از تمام مولّفه های کلامی (نوشتاری و گفتاری) و غیرکلامی (تصویر و موسیقی)، یعنی فیلمها، عکسها، کتابها، روزنامه ها، مجلّات، تبلیغات، آگهی های بازرگانی، تابلوهای ریز و درشت مغازه ها، فروشگاهها، بانکها و مراکز قیزیل قلم آذر Qizil Qelem...

تبریزلی عصّارین مهر و مشتریمنظومه­ سیندن تورک دیلینده ایلکین ترجومهمحمدعلی نقدیشوبهه ­سیز کی تورک ادبیاتی، جغرافیاسینا تای دوغودان- باتی­یا قدر یاییلیبدیر. دئمک دونیانین هر بوجاغیندا تورک دیللی اینسانا قارشی گلمک اولور و یقین کی بو یئرلرده تورک ادبیاتی و تاریخی­ده یایغین دیر. بو گون دونیادا 300میلیوندان آرتیق دانیشیجی­سی اولان، هابئله بین ­الخالق دیللری آراسیندا آرتیق اؤنملی ساییلان دیل، اؤز یئرینده نئچه بوداق اولاراق، مختلف دیالئکت­لریله ایسلام دونیاسیندا، عرب­ دیلیندن سونرا ایکینجی دیل تانینیر. دئمک تورک دیلی اؤزل­لیک و گؤزل­لیک­لر اساسیندا بیرینجی دیللردن ساییلیر. «بیر سیرا دیلچی­لرین دئدیگینه گؤره تورک دیلی قایدا، قورال باخیمیندان دونیادا اوچونجو دیلدیر. تانینمیش تورکولوژلارین بیریسی تورک دیلینی معجزه معرفی ائدیر.»(ترکها و ایران ویژه ­نامه ­سی: 15) همین بوداقلارین بیریسی اوغوز لهجه­ سی­دیر کی تورک­لر آراسیندا تانینمیش و میلیونلار تورک بو دیل­ده قونوشورلار. بو لهجه ارطغرل سلجوقی زامانی آنادولویا گئدیر و او اؤلکه ­نین دیلینی اؤز ائتگی­سی آلتدا یئرلشدیریر.دونیا دیلچی­لر و تدقیقاتچی­لاری، تورک دیلی­نین کؤکون اورتا آسیادان، اورال داغلارینین اته گیندن سانیرلار. اوغوز ائللری ایسلام ظهوری نین ایلک یوزایللرینده بو دینه قووشوب، موسلمان اولورلار. همین چاغلاردا موسلمانلار ایسلام اوتوپیاسی اولان، حجازا مولکونه طرف چکیلمه­ گه ماراق گؤستریرلر. بو حرکت­ده چوخلاری ایراندا و آنادولودا یئرله­ شیرلر. البته تدقیقات­لار گؤسته ریر کی اوغوز ائللری ایران، آنادولو و عراقین دوغو طرفلریندن کئچن زامان یئرلی تورک­لر ایله اوز­ به اوز اولوب و اونلاریله بیر دیلده قونوشورلار همین قونو باعث اولور اوغوزلار قیزیل قلم آذر Qizil Qelem...

سونسوز سلاملار
چوخ سئوینیرم کی باهارین ایلک نفسلریله سسیمی سیزه چاتدیرام. سیزه جان ساغلیغی، شن ایل، گؤزل بایرام آرزیلاییرام. بایرامیز موبارک اولسون!

قیزیل قلم آذر Qizil Qelem...